COVID-19’un Doğruluk İddiaları ve Rusya'daki Otopsiler

Rusya'daki COVID-19 kurbanlarının üzerinde yapılan otopsiler COVID-19’un binlerce durumda ölüme neden olabileceğini gösterdi. Sosyal medyada haberler insanların ölüm sebeplerinin, COVID-19 kaynaklı olmadığını, bakterilerin neden olduğu, tedavi edilebilir kan pıhtıları olduğunu açıklasa da aslında gerçek böyle değildir.

COVID-19'un bir bakteri değil virüs kaynaklı hastalık olduğu bilinmektedir. COVID-19 tarafından enfekte olmuş bir insanın kan pıhtılaşmasıyla ilgili sorunlar yaşayabildiği bilinmektedir. Bu nedenle hekimler önerilen ilaçlarla birlikte kan sulandırıcılar da önermektedir. Ancak, hastalığın tek etkisi bununla sınırlı değildir. Dünya Sağlık Örgütü COVID-19 kaynaklı ölümler için otopsiye izin vermektedir ve otopsiler için hiç bir şekilde cezai emirlere aykırı bir durum söz konusu değildir. Dünya üzerinde COVID-19 cesetlerine otopsi yapan ilk ülke Rusya’dır.

Kapsamlı bir araştırma sonrasında bazı sosyal medya sitelerinde yayınlanan haberlere göre, COVİD-19'un bir virüs olmadığı iddia edilmiştir. (burada , burada , burada , burada , burada)

Yayınlanan haberlere göre; ölüme neden olan şeyin virüs olmadığı, damarlarda ve sinirlerde oluşan kan pıhtıları olduğu, bu durumda da 5G ışınlarına maruz kalan bakterilerin suçlu olduğunu iddia etmiştir. Rusya’daki başka iddialar da “ventilasyon cihazlarının ve yoğun bakım ünitelerinin hiç kullanılmadığı ve bu hastalığın antibiyotik, anti-inflamatuar ve aspirin gibi antikoagülan ile tedavi edilebileceği” yönündedir. Çok benzer bir iddia İtalya ile ilgili olarak Mayıs 2020'de ortaya çıkmıştır ama bu iddia Reuters tarafından çürütülmüştür. (burada).

OTOPSİLER

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) COVID-19 nedeniyle hayatını kaybedenlere otopsi yapılmasına izin vermektedir. Eylül 2020’de COVID-19 nedeniyle hayatını kaybeden kişilerin otopsileri sırasında uygulanacak güvenlik prosedürü yayınlanmıştır. (burada).

Rus yetkililer, enfekte bir kişinin ölümünün COVID-19’dan kaynaklanıp kaynaklanmadığını öğrenmek için ölüm sonrası analizlerin olması gerektiğini savunmaktadır (burada). Başbakan Yardımcısı Tatyana Golikova Aralık 2020’de yaptığı açıklamasında, dini istisnalar dışında tüm COVID-19 ölümlerinin otopsiye tabi tutulduğunu, özellikle COVID-19 gibi bulaşıcı hastalıklar olduğunda ülkedeki vakaların %100’üne otopsi uygulandığını açıklamıştır.(burada).

COVID-19 nedeniyle hayatını kaybedenlere otopsi yapan tek ülke Rusya değildir. (burada) Ölüm sonrası çalışmalar Amerika Birleşik Devletleri (burada), Almanya (burada), İtalya (burada) ve Birleşik Krallık (burada) dâhil olmak üzere birçok ülkede gerçekleştirilmektedir.

ÖLÜM NEDENİ OLARAK COVID-19

Rusya’da pandemi sürecinde hayatını kaybeden kişilere yapılan otopsiler sonucunda ölümler, COVID-19 ile ilişkilendirilmektedir (covid19.rosminzdrav.ru/). Rusya Sağlık Bakanlığı, 14 Nisan 2021 itibariyle 104.000 COVID-19 kaynaklı ölümünün gerçekleştiğini belirtmiştir. Reuters’ın COVID-19 sayacında görülen ve Rusya Federal Devlet istatistikleri Servisi'nden (Rosstat) elde edilen rakamlar, pandeminin başlangıcından beri Rusya'da 243.084 COVID-19 ile ilişkili ölüm kaydedildiğini göstermektedir (burada). Yetkililer Rosstat'ın rakamlarının, günlük sayıma dahil edilmeyen ama otopsi raporlarından elde edilen verilerle beraber daha doğru olduğunu belirtmektedir.

Reuters, Mayıs 2020'de yeni COVID-19 ile enfekte binlerce Rus’un ölümünün kalp krizi gibi direkt korona virüs kaynaklı olmayan başka nedenlere dayandığını bildirmiştir (burada). COVID-19 tedavisi için Moskova Hastanesi’nde görev yapan Yoğun Bakım Ünitesi Başkanı Alexey Erlikh “Basitçe söylemek gerekirse, kimse bir virüsten ölmez. İnsanlar bir virüsten kaynaklanan komplikasyonlardan yani bir rahatsızlığın, hastalığın veya tıbbi tedavi işleminin istenmeyen etkilerinden ölüyorlar” demiştir. Ayrıca “Aynı zamanda virüsün neden olduğu kronik bir hastalığın komplikasyonlarından da ölüyorlar. Bazı insanlar bu tür ölümlerin korona virüs ölü sayısına dahil edilmemesi gerektiğine inanıyor. Ben dahil edilmeleri gerektiğine inanıyorum.” açıklamasında da bulunmuştur. (burada).

TROMBOZ (KAN PIHTISI) VE BAKTERİLER

Rusya'daki bazı yayınlar, COVID-19'un bir virüs olmadığını, bakterilerden kaynaklandığını iddia etse de, Rusya Sağlık Bakanlığı web sitesi covid19.rosminzdrav.ru/ hastalığın SARS-COV-2 virüsünden kaynaklandığını söyleyerek COVID-19'u bir "virüs" olarak nitelendirmektedir. Dünya Sağlık Örgütü, COVID-19'un virüs değil bakterilerden kaynaklandığı efsanesini çok daha önce çürütmüştür (burada). Reuters da COVID-19'un bakterilerden kaynaklandığı ve bunun sadece tromboz (kan pıhtıları) olduğu iddialarını yalanlamıştır (burada).

ABD hükümeti Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH), Johns Hopkins Medicine ve araştırmacılar, COVID-19'un yaşamı tehdit eden birçok etkisinden birinin, kalp krizi, inme, organik hasar gibi birçok sağlık komplikasyonuna neden olabilecek iltihaplanma ve anormal kan pıhtıları olduğunu belirtmektedir. (burada , burada ve burada). Ancak, kan pıhtıları, COVID-19'un sahip olabileceği birçok etkiden sadece biri olduğu bilinen bir gerçektir (burada).

5G

Bazı yayınlar insanların yaşadıklarının, 5G ışınlarına maruz kalan bakterilerden kaynaklı olduğunu, ışınlardan kaynaklanan radyasyonun da iltihaplanmaya ve hipoksiye neden olduğunu söylemektedir. Ancak, Reuters 5G ışınlarının insanları hasta ettiği (burada, burada, burada) ve COVID-19 semptomlarının radyasyon zehirlenmesinden kaynaklandığı gibi yanlış iddiaları çürütmüştür (burada ve burada). Bununla beraber, Dünya Sağlık Örgütü de hiçbir araştırmanın, kablosuz teknolojiye maruz kalmanın olumsuz sağlık etkileriyle ilişkisi olmadığını belirtmiştir. (burada).

TEDAVİLER

Yayınlar, Rusya’nın COVID-19 için yoğun bakım üniteleri ve ventilatör kullanmak zorunda olmadığını iddia etmiştir. Ancak Reuters ve Getty tarafından yayınlanan, COVID-19 salgını sırasında Rusya’da kullanılan yoğun bakım ünitelerinin ve ventilatörlerin fotoğrafları bunu yalanlamaktadır. (burada, burada, burada, burada).

Makalelerde ve yazılarda, hastalığı tedavi etmek için antibiyotik tabletleri, anti-enflamatuarlar ve antikoagülanlar (kan sulandırıcılar) alınması önerilmektedir. Reuters'ın da açıkladığı gibi, COVID-19 semptomları, antikoagülanlar ve anti-enflamatuarlarla tedavi edilebilir. Ancak antibiyotikler viral enfeksiyona karşı etkili değildir. Sadece bakteriyel enfeksiyonu olan COVID-19 hastaları antibiyotik kullanabilir. (burada). Bunun üzerine, Dünya Sağlık Örgütü antibiyotiklerin virüslere karşı işe yaramadığını da açıklamıştır. (burada).

Eylül 2020'de, Avrupa İlaç Ajansı, Oxford Üniversitesi'ndeki araştırmacılar tarafından yapılan bir çalışmanın ardından, solunum güçlüğü çeken COVID-19 hastalarını tedavi etmek için anti-enflamatuar bir ilaç olan deksametazonun kullanılmasını onaylamıştır. Haziran ayında, deksametazonun hastanede yatan ağır COVID-19 hastalarındaki ölüm oranını yaklaşık üçte bir oranında azalttığı gösterilmiştir. (burada).

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), ateş gibi COVID-19 ile ilişkili semptomları azaltmak için ibuprofenin (bir anti-enflamatuar) alınabileceğini söylemektedir. (burada). Kan pıhtılarını önlemek veya tedavi etmek için kan sulandırıcıların (burada), komplikasyonlara bağlı olarak hastanede yatan ağır hastalar için kullanılabileceğini belirtmişlerdir.

SONUÇ OLARAK

COVID-19, tüm Dünya’da olduğu gibi Rusya'daki salgın mağdurları için ölüm nedeni olan bir bakteri değil, bir virüstür. Antikoagülanlar ve anti-enflamatuarlar COVID-19'u tedavi etmek için kullanılır, ancak antibiyotikler sadece hastalar bakteriyel bir enfeksiyona sahip olduğunda etkilidir. Dünya Sağlık Örgütünün COVID-19 otopsilerini yasaklaması, Rusya'da yoğun bakım ünitesi kullanımının olmaması ve 5G ile ilgili iddialar yanlıştır.

Bu makale Reuters Fact Check ekibi tarafından hazırlanmış https://www.herkesebilim.org/ sitesi ekibinden F. Şeyma Gökdemir, Güneş Baykut, Hasan Güven, Elif Kurt ve Beyza Sandıkçı tarafından çevrilmiştir.

Doğruluk kontrol çalışması hakkında daha fazla bilgi için www.reuters.com/fact-check .